Đó từng là một trong những địa điểm đáng để sống nhất tại liên bang Xôviết, với mức lương tốt, vùng thôn quê bình lặng và tránh xa khỏi con mắt tò mò.
Khi Liên Xô sụp đổ, Akademgorodok – một thành phố trí thức nằm bên ngoài thành phố chính Novosibirsk của Siberia, được thành lập vào những năm 1950 dành cho các học giả sống và làm việc – đã rơi vào một thời kỳ khó khăn.
Nhưng giờ đây Akademgorodok, cái tên có ý nghĩa là “thành phố các học giả” tại Nga, đang hy vọng tạo nên một hướng đi đáng nhớ cho tương lai với việc trở thành một trung tâm học thuật do điện Kremlin hậu thuẫn để nỗ lực thành một mũi nhọn cho sự hồi sinh trở lại của thời kỳ đổi mới tại Nga.
Ở giữa rừng thông, trên các cạnh của hồ chứa nhân tạo Ob, với một số trung tâm công nghệ cao, nơi này được đặt biệt danh “rừng silicon.”
Biểu tượng của sự hồi sinh là một tòa nhà màu cam khổng lồ với dáng vẻ hiện đại đang chi phối khung cảnh của thị trấn yên bình được lập nên từ năm 1957 theo yêu cầu của nhà lãnh đạo Liên Xô Nikita Khrushchev.
Tòa nhà – hoàn toàn đối lập với sự đổ nát của các dinh thự trong thời kỳ Liên Xô xung quanh nó – là nơi làm việc của những công ty chuyên về sinh học và công nghệ nano.
“Akademgorodok là tiên phong của nền khoa học tại Siberia,” Vassily Fomin, phó giám đốc khu vực Siberia của Viện Khoa học Nga, cho biết.
Thị trấn này bị ảnh hưởng nặng nề bởi sự sụp đổ của Liên Xô, khiến các quỹ cạn kiệt và gây ra hiện tượng chảy máu chất xám, với những người ưu tú nhất đang ở nước ngoài. Nhưng giờ đây, Theo Fomin, mọi thứ đang thay đổi.
“Chúng tôi đang hồi sinh trở lại, đó là nhờ sự giúp đỡ của những học viện ở nước ngoài. Họ tài trợ cho chúng tôi, ký hợp đồng với chúng tôi và đưa chúng tôi tham gia vào nhiều chương trình,” ông nói.
“Chúng tôi học cách làm việc sao cho hiệu quả, có trách nhiệm, học cách chỉnh sửa và trình bày các kết quả nghiên cứu của mình và đấu tranh để giành được tài trợ.”
Và sau một vài năm, một “nhu cầu mới cho nghiên cứu khoa học” đã trở thành một điều hiển nhiên tại Nga khi đất nước này bắt đầu tận hưởng thành quả của sự tăng trưởng kinh tế.
Các nhà chức tránh Nga bắt đầu thận trọng cải thiện về tài chính và mang đến cho Akademgorodok một cơ hội mới.
“Chúng tôi đã vượt qua, chúng tôi ở đó và chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc,” Fomin nói.
Tìm kiếm các cách thức để đưa nền kinh tế thoát ra khỏi sự phụ thuộc vào việc xuất khẩu dầu, các nhà chức trách Nga đã tìm cách tái tập trung và đổi mới và công nghệ, những thứ vốn bị lãng quên trong sự hỗn loạn và hoài nghi sau khi Liên Xô sụp đổ.
Thủ tướng Dmitry Medvedev đã biến vùng ngoại ô Skolkovo của Nga trở thành trung tâm của quá trình đổi mới tại Nga, nhưng những ảnh hưởng của sự thay đổi đó có thể cảm nhận được tại Akademgorodok.
Thành phố giờ là nơi tập hợp của các công ty công nghệ cao, như Alawar Entertainment, nhà sản xuất game toàn cầu rất thành công.
“Trong những năm qua chúng tôi đã cảm nhận được một sự quay trở lại đối với khoa học,” Pavel Kostrikov, một nhà nghiên cứu trước đây hiện đang làm tại trung tâm triển lãm của Akademgorodok, cho biết.
“Trước đây, sinh viên học tập và sau khi nhận bằng, họ rời sang phương Tây. Giờ rất nhiều người ở lại đây bởi mức lương tại các trường đại học đang tốt hơn và họ được cung cấp chỗ ở.”
Như để chứng minh cho lời nói của ông, một vài tòa nhà mới đang được xây dựng trong thành phố.
Tuy nhiên, cảm giác lạc quan này ở Akademgorodok lại không được cảm nhận như thế trên toàn nước Nga, với tỷ lệ chảy máu chất xám ước tính vào khoảng 20% trong các lĩnh vực như sinh học.
“Ở đây, tình hình tốt hơn đáng kể so với những nơi khác tại Nga,” Kostrikov nói. “Điều quan trọng nhất là một động lực tích cực đang giữ chân họ”./.