Ngày 6/9, Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) cho biết cuộc điều tra kéo dài suốt hai năm qua của cơ quan này liên quan đến các hoạt động hạt nhân được cho là bất hợp pháp của Syria, đã không đạt được bất kỳ tiến triển nào do Damascus vẫn từ chối hợp tác.
Theo bản báo cáo mật dài 5 trang mà hãng thông tấn AFP có được, trong đó IAEA đã than phiền rằng Syria đã không hợp tác với cơ quan này từ tháng 6 năm 2008 đối với những vấn đề nghi vấn liên quan đến 3 địa điểm trên hoang mạc hẻo lánh Dair Alzour, địa điểm mà Mỹ cáo buộc Syria xây dựng các lò phản ứng hạt nhân bí mật với sự giúp đỡ của Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên cho tới khi cơ sở này bị Israel đánh bom năm 2007.
IAEA cũng cho rằng cơ sở trên có một số đặc điểm của một lò phản ứng hạt nhân và các thanh sát viên cũng đã phát hiện các dấu vết quan trọng về urani nhân tạo tại địa điểm này, nhưng không nhận được sự giải thích từ Damascus. Báo cáo trên dự kiến sẽ được đưa ra thảo luận tại hội nghị của Ban giám đốc gồm 35 thành viên IAEA vào tuần tới.
Bản báo cáo trên của IAEA cũng cáo buộc Iran đang cản trở cuộc điều tra kéo dài lâu nay đối với chương trình hạt nhân gây tranh cãi của nước này bằng việc ngăn cản một số thanh sát viên giàu kinh nghiệm của Liên hợp quốc tới giám sát chương trình này.
IAEA cũng cho biết một số dấu niêm phong của họ trên các thiết bị chính tại cơ sở làm giàu urani ở Natanz của Iran đã bị dỡ bỏ.
Cơ quan này cũng nhiều lần bị Iran phản đối trong việc chỉ định các thanh sát viên có kinh nghiệm đối với việc tái chế nhiên liệu hạt nhân của Iran và không tạo điều kiện để việc thanh sát được tiến triển.
Mới đây, Iran đã tước quyền giám sát các hoạt động hạt nhân ở Iran của hai thanh sát viên Liên hợp quốc sau khi những người này đưa ra báo cáo mà họ cho là những thí nghiệm hạt nhân chưa được tuyên bố.
Trong một diễn biến liên quan, Iran ngày 6/9 nói rằng báo cáo mới nhất của IAEA về chương trình hạt nhân của nước này làm "hoen ố" thanh danh của IAEA, đồng thời Tehran tái khẳng định bản chất phi quân sự trong tham vọng nguyên tử của mình.
Hãng thông tấn Mehr dẫn bình luận của Đại điện của Iran tại IAEA Ali Asghar Soltanieh cho rằng sau 7 năm thanh sát liên tục, bản báo cáo này nhấn mạnh rằng Iran không phát triển nguyên liệu hạt nhân theo hướng quân sự và các mục tiêu bị cấm.
Mặc dù bản báo cáo này gây tổn hại cho danh tiếng về chuyên môn của IAEA, song nó cũng là bằng chứng rõ ràng cho thấy tất cả các hoạt động hạt nhân nói chung và làm giàu urani nói riêng của Iran đều nằm dưới sự giám sát của IAEA.
Theo ông Soltanieh, báo cáo đã chứng tỏ những thành tựu và ưu điểm của nước Cộng hòa Hồi giáo trong lĩnh vực công nghệ hạt nhân, trong khi cũng "thể hiện cam kết của Tehran đối với các quy định về quy chế và vấn đề an toàn của IAEA."
Trong khi đó, Nhà Trắng cùng ngày đã bày tỏ sự "hoài nghi" đối với bản báo cáo mới nhất của IAEA.
Người phát ngôn Nhà Trắng Tommy Vietor cho rằng báo cáo mới nhất của IAEA về Iran một lần nữa cho thấy Tehran không tuân thủ các nghĩa vụ quốc tế trong lĩnh vực hạt nhân, tiếp tục nỗ lực mở rộng chương trình hạt nhân và tiến sát hơn tới khả năng có vũ khí hạt nhân.
Cũng theo báo cáo của IAEA, tính tới giữa tháng 8/2010, Iran đã sản xuất ít nhất 22kg urani làm giàu ở cấp độ 20% mà Tehran tuyên bố là để cung cấp cho một lò phản ứng nghiên cứu.
Ngoài ra, tổng khối lượng urani làm giàu cấp độ thấp (LEU) của Iran hiện là 2.803kg, tăng khoảng 15% tính từ tháng Năm tới nay./.
Theo bản báo cáo mật dài 5 trang mà hãng thông tấn AFP có được, trong đó IAEA đã than phiền rằng Syria đã không hợp tác với cơ quan này từ tháng 6 năm 2008 đối với những vấn đề nghi vấn liên quan đến 3 địa điểm trên hoang mạc hẻo lánh Dair Alzour, địa điểm mà Mỹ cáo buộc Syria xây dựng các lò phản ứng hạt nhân bí mật với sự giúp đỡ của Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên cho tới khi cơ sở này bị Israel đánh bom năm 2007.
IAEA cũng cho rằng cơ sở trên có một số đặc điểm của một lò phản ứng hạt nhân và các thanh sát viên cũng đã phát hiện các dấu vết quan trọng về urani nhân tạo tại địa điểm này, nhưng không nhận được sự giải thích từ Damascus. Báo cáo trên dự kiến sẽ được đưa ra thảo luận tại hội nghị của Ban giám đốc gồm 35 thành viên IAEA vào tuần tới.
Bản báo cáo trên của IAEA cũng cáo buộc Iran đang cản trở cuộc điều tra kéo dài lâu nay đối với chương trình hạt nhân gây tranh cãi của nước này bằng việc ngăn cản một số thanh sát viên giàu kinh nghiệm của Liên hợp quốc tới giám sát chương trình này.
IAEA cũng cho biết một số dấu niêm phong của họ trên các thiết bị chính tại cơ sở làm giàu urani ở Natanz của Iran đã bị dỡ bỏ.
Cơ quan này cũng nhiều lần bị Iran phản đối trong việc chỉ định các thanh sát viên có kinh nghiệm đối với việc tái chế nhiên liệu hạt nhân của Iran và không tạo điều kiện để việc thanh sát được tiến triển.
Mới đây, Iran đã tước quyền giám sát các hoạt động hạt nhân ở Iran của hai thanh sát viên Liên hợp quốc sau khi những người này đưa ra báo cáo mà họ cho là những thí nghiệm hạt nhân chưa được tuyên bố.
Trong một diễn biến liên quan, Iran ngày 6/9 nói rằng báo cáo mới nhất của IAEA về chương trình hạt nhân của nước này làm "hoen ố" thanh danh của IAEA, đồng thời Tehran tái khẳng định bản chất phi quân sự trong tham vọng nguyên tử của mình.
Hãng thông tấn Mehr dẫn bình luận của Đại điện của Iran tại IAEA Ali Asghar Soltanieh cho rằng sau 7 năm thanh sát liên tục, bản báo cáo này nhấn mạnh rằng Iran không phát triển nguyên liệu hạt nhân theo hướng quân sự và các mục tiêu bị cấm.
Mặc dù bản báo cáo này gây tổn hại cho danh tiếng về chuyên môn của IAEA, song nó cũng là bằng chứng rõ ràng cho thấy tất cả các hoạt động hạt nhân nói chung và làm giàu urani nói riêng của Iran đều nằm dưới sự giám sát của IAEA.
Theo ông Soltanieh, báo cáo đã chứng tỏ những thành tựu và ưu điểm của nước Cộng hòa Hồi giáo trong lĩnh vực công nghệ hạt nhân, trong khi cũng "thể hiện cam kết của Tehran đối với các quy định về quy chế và vấn đề an toàn của IAEA."
Trong khi đó, Nhà Trắng cùng ngày đã bày tỏ sự "hoài nghi" đối với bản báo cáo mới nhất của IAEA.
Người phát ngôn Nhà Trắng Tommy Vietor cho rằng báo cáo mới nhất của IAEA về Iran một lần nữa cho thấy Tehran không tuân thủ các nghĩa vụ quốc tế trong lĩnh vực hạt nhân, tiếp tục nỗ lực mở rộng chương trình hạt nhân và tiến sát hơn tới khả năng có vũ khí hạt nhân.
Cũng theo báo cáo của IAEA, tính tới giữa tháng 8/2010, Iran đã sản xuất ít nhất 22kg urani làm giàu ở cấp độ 20% mà Tehran tuyên bố là để cung cấp cho một lò phản ứng nghiên cứu.
Ngoài ra, tổng khối lượng urani làm giàu cấp độ thấp (LEU) của Iran hiện là 2.803kg, tăng khoảng 15% tính từ tháng Năm tới nay./.
(TTXVN/Vietnam+)