Oxytocine, một hormone được cho là có tác dụng kích thích chuyển dạ ở phụ nữ có thai, đóng một vai trò quan trọng trong các cơ chế não bộ về lòng tin, về sự cộng tác và về sự gắn bó tình dục.
Tại sao chúng ta tin vào những người mà chúng ta không quen biết? Điều gì có thể khiến chúng ta tin vào lòng trung thành của những người mà chúng ta đã không bao giờ gặp mặt trước đây?
Oxytocine là một protein nhỏ, chỉ được tạo bởi 9 axit amin. Oxytocine được sản sinh ra trong vùng dưới đồi (hypothalamus) và được vận chuyển rồi tích trữ trong thùy sau tuyến yên (neutrohypophyse). Bộ phận này đã giải phóng oxytocine vào trong hệ tuần hoàn của cơ thể.
Hormone oxytocine có ảnh hưởng đến nhiều bộ phận cơ thể, nhưng chủ yếu lên tử cung, làm gia tăng sức mạnh và tần số của những lần co bóp. Trong thời kỳ mang thai, sự gia tăng các thụ thể oxytocine của tử cung làm cơ quan này càng ngày càng nhạy cảm đối với sự có mặt của oxytocine.
Trong tuyến vú, hormone oxytocine làm co bóp các ống dẫn sữa, làm cho sự tiết sữa trở nên dễ dàng hơn. Với liều lượng cao, hormone oxytocine cũng có tác dụng giãn mạnh. Ngoài ra, oxytocine được sử dụng để kích thích và tăng cường các cơn co bóp tử cung trong lúc đẻ, và có khi trong trường hợp xuất huyết tử cung sau khi ra thai.
Ở động vật
Các nhà nghiên cứu về sinh học tiến hóa cho biết, hormone oxytocine đã xuất hiện ở cá cách đây khoảng 100 triệu năm, có tác dụng làm dễ dàng hơn sự sinh sản sinh dục bằng cách làm giảm mối e ngại của các con cái, và như vậy khiến cho các con đực dễ dàng tiếp cận hơn. Cơ chế này được duy trì và phát triển trong giới động vật nói chung bởi vì với sự làm dễ dàng việc sinh đẻ, cơ chế này thể hiện một ưu thế tiến hóa rõ ràng.
Ở một số động vật có vú, hormone oxytocine làm dễ dàng hơn các mối quan hệ, hay còn gọi là sự hợp tác, có nghĩa là lòng tin cậy.
Và ở con người
Vai trò của hormone oxytocine trong những quan hệ ở động vật, đặc biệt là trong những hành vi hợp tác bày đàn, chắc chắn phải làm cho chúng ta nghĩ rằng hormone oxytocine cũng có thể có vai trò trong những mối quan hệ của con người.
Các nhà nghiên cứu cho rằng có một cơ sở sinh học cho sự gặp gỡ yêu đương của con người. Chúng ta cũng biết rằng ở đàn ông và phụ nữ, sự tiết hormone oxytocine đạt mức tối đa vào thời điểm cực khoái và góp phần tạo ra sự quyến luyến nhau giữa hai giới.
Hormone oxytocine cũng đóng một vai trò dương tính trong những giao tiếp và những trao đổi dựa trên lòng tin. Tuy nhiên, để đo lường mức độ tin cậy của hai người không quen biết nhau không phải là chuyện dễ, bởi vì những phản ứng giữa họ tùy thuộc vào nhiều yếu tố (dáng vẻ bề ngoài, hành vi động tác, lời nói, quần áo...). Nhưng đó cũng là một vấn đề sinh học.
Nhiều nhà kinh tế học đã tưởng tượng ra những tình huống trắc nghiệm, được gọi là "những trò chơi lòng tin" và căn cứ chủ yếu trên những hoạt động đầu tư tài chính trong đó oxytocine đóng một vai trò quan trọng.
Người ta đã có thể chứng minh rằng một số khá nhiều người sau khi đã được bổ sung hormone oxytocine dưới dạng phun, đã tin tưởng giao phó tiền bạc, hay những thứ quý báu, cho người khác với những lượng nhiều hơn, so với những người chỉ được phun thuốc vờ.
Ngoài ra, ngược lại, các nhà nghiên cứu cũng đã nhận thấy hormone oxytocine được tiết với số lượng nhiều hơn ở những người đã được giao những số tiền hay vật quý. Sự tăng tiết oxytocine này có thể được xem như một cách đáp ứng với lòng tin cậy, bởi vì tình cảm này không xuất hiện ở những người nhận tiền mà không có một chút quan hệ tin cậy nào.
Những trắc nghiệm tương tự đã được lặp lại bằng cách thay thế khung cảnh giao tiếp, tức là đặt những người này trước một máy tính, thay vì trước một chủ ngân hàng. Lần này, khái niệm về lòng tin biến mất, và việc phun oxytocine hầu như không có hiệu quả. Như vậy, hormone oxytocine thúc đẩy người ta chấp nhận những mối nguy cơ, nhưng cũng thúc đẩy người này dấn thân vào trong một mối quan hệ giữa người với người.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng không lo ngại rằng những kẻ mưu mô sẽ lợi dụng những kết quả trắc nghiệm này để tiến hành lừa đảo những người lương thiện, chẳng hạn như ý định lừa đảo khách hàng bằng cách cho họ sử dụng oxytocine mà họ không hay biết, nhằm làm cho các khách hàng lạc quan hơn về những điều khoản trao đổi.
Các nhà nghiên cứu khẳng định rằng khi được trộn với thức ăn hay nước uống, chất oxytocine sẽ bị phá hủy bởi dịch tiêu hóa. Ngay cả khi được phun trong không khí xung quanh, các nồng độ oxytocine thu được sẽ rất không được đầy đủ, và như vậy cũng chẳng có tác dụng gì./.
Tại sao chúng ta tin vào những người mà chúng ta không quen biết? Điều gì có thể khiến chúng ta tin vào lòng trung thành của những người mà chúng ta đã không bao giờ gặp mặt trước đây?
Oxytocine là một protein nhỏ, chỉ được tạo bởi 9 axit amin. Oxytocine được sản sinh ra trong vùng dưới đồi (hypothalamus) và được vận chuyển rồi tích trữ trong thùy sau tuyến yên (neutrohypophyse). Bộ phận này đã giải phóng oxytocine vào trong hệ tuần hoàn của cơ thể.
Hormone oxytocine có ảnh hưởng đến nhiều bộ phận cơ thể, nhưng chủ yếu lên tử cung, làm gia tăng sức mạnh và tần số của những lần co bóp. Trong thời kỳ mang thai, sự gia tăng các thụ thể oxytocine của tử cung làm cơ quan này càng ngày càng nhạy cảm đối với sự có mặt của oxytocine.
Trong tuyến vú, hormone oxytocine làm co bóp các ống dẫn sữa, làm cho sự tiết sữa trở nên dễ dàng hơn. Với liều lượng cao, hormone oxytocine cũng có tác dụng giãn mạnh. Ngoài ra, oxytocine được sử dụng để kích thích và tăng cường các cơn co bóp tử cung trong lúc đẻ, và có khi trong trường hợp xuất huyết tử cung sau khi ra thai.
Ở động vật
Các nhà nghiên cứu về sinh học tiến hóa cho biết, hormone oxytocine đã xuất hiện ở cá cách đây khoảng 100 triệu năm, có tác dụng làm dễ dàng hơn sự sinh sản sinh dục bằng cách làm giảm mối e ngại của các con cái, và như vậy khiến cho các con đực dễ dàng tiếp cận hơn. Cơ chế này được duy trì và phát triển trong giới động vật nói chung bởi vì với sự làm dễ dàng việc sinh đẻ, cơ chế này thể hiện một ưu thế tiến hóa rõ ràng.
Ở một số động vật có vú, hormone oxytocine làm dễ dàng hơn các mối quan hệ, hay còn gọi là sự hợp tác, có nghĩa là lòng tin cậy.
Và ở con người
Vai trò của hormone oxytocine trong những quan hệ ở động vật, đặc biệt là trong những hành vi hợp tác bày đàn, chắc chắn phải làm cho chúng ta nghĩ rằng hormone oxytocine cũng có thể có vai trò trong những mối quan hệ của con người.
Các nhà nghiên cứu cho rằng có một cơ sở sinh học cho sự gặp gỡ yêu đương của con người. Chúng ta cũng biết rằng ở đàn ông và phụ nữ, sự tiết hormone oxytocine đạt mức tối đa vào thời điểm cực khoái và góp phần tạo ra sự quyến luyến nhau giữa hai giới.
Hormone oxytocine cũng đóng một vai trò dương tính trong những giao tiếp và những trao đổi dựa trên lòng tin. Tuy nhiên, để đo lường mức độ tin cậy của hai người không quen biết nhau không phải là chuyện dễ, bởi vì những phản ứng giữa họ tùy thuộc vào nhiều yếu tố (dáng vẻ bề ngoài, hành vi động tác, lời nói, quần áo...). Nhưng đó cũng là một vấn đề sinh học.
Nhiều nhà kinh tế học đã tưởng tượng ra những tình huống trắc nghiệm, được gọi là "những trò chơi lòng tin" và căn cứ chủ yếu trên những hoạt động đầu tư tài chính trong đó oxytocine đóng một vai trò quan trọng.
Người ta đã có thể chứng minh rằng một số khá nhiều người sau khi đã được bổ sung hormone oxytocine dưới dạng phun, đã tin tưởng giao phó tiền bạc, hay những thứ quý báu, cho người khác với những lượng nhiều hơn, so với những người chỉ được phun thuốc vờ.
Ngoài ra, ngược lại, các nhà nghiên cứu cũng đã nhận thấy hormone oxytocine được tiết với số lượng nhiều hơn ở những người đã được giao những số tiền hay vật quý. Sự tăng tiết oxytocine này có thể được xem như một cách đáp ứng với lòng tin cậy, bởi vì tình cảm này không xuất hiện ở những người nhận tiền mà không có một chút quan hệ tin cậy nào.
Những trắc nghiệm tương tự đã được lặp lại bằng cách thay thế khung cảnh giao tiếp, tức là đặt những người này trước một máy tính, thay vì trước một chủ ngân hàng. Lần này, khái niệm về lòng tin biến mất, và việc phun oxytocine hầu như không có hiệu quả. Như vậy, hormone oxytocine thúc đẩy người ta chấp nhận những mối nguy cơ, nhưng cũng thúc đẩy người này dấn thân vào trong một mối quan hệ giữa người với người.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng không lo ngại rằng những kẻ mưu mô sẽ lợi dụng những kết quả trắc nghiệm này để tiến hành lừa đảo những người lương thiện, chẳng hạn như ý định lừa đảo khách hàng bằng cách cho họ sử dụng oxytocine mà họ không hay biết, nhằm làm cho các khách hàng lạc quan hơn về những điều khoản trao đổi.
Các nhà nghiên cứu khẳng định rằng khi được trộn với thức ăn hay nước uống, chất oxytocine sẽ bị phá hủy bởi dịch tiêu hóa. Ngay cả khi được phun trong không khí xung quanh, các nồng độ oxytocine thu được sẽ rất không được đầy đủ, và như vậy cũng chẳng có tác dụng gì./.
(Khoa học & Công nghệ/Vietnam+)