Qua thanh tra trực tiếp công tác chuyển đổi doanh nghiệp từ nhà nước sang cổ phần hóa đối với 8 doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội, Thanh tra Chính phủ đã phát hiện nhiều tài sản bị bỏ ngoài giá trị doanh nghiệp khi tiến hành quá trình cổ phần hóa.
8 doanh nghiệp bao gồm: Công ty cổ phần Thương mại Đông Á, Công ty cổ phần Thủy Tạ thuộc Tổng Công ty Thương mại Hà Nội; Công ty cổ phần Đầu tư Thương mại và Dịch vụ Sóc Sơn, Công ty cổ phần Đầu tư và phát triển nhà Hà Nội số 22, Công ty cổ phần Đầu tư và xây dựng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng nhà số 2 Hà Nội thuộc Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà Hà Nội; Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng đô thị Hà Nội; Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng số 1 Hà Nội thuộc Tổng Công ty Đầu tư và Phát triển hạ tầng Đô thị.
Cụ thể, tại Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng số 1 Hà Nội, khi kiểm kê đã bỏ sót 1 nhà làm việc 2 tầng với diện tích gần 170m2, khu nhà làm việc của các xí nghiệp trực thuộc với diện tích khoảng hơn 280m2 và khu nhà kho có diện tích 1.000m2. Qua thanh tra sổ sách, Đoàn thanh tra còn phát hiện nhiều khoản nợ phải trả, phải thu nhưng không được đối chiếu xác nhận với các bên liên quan.
Tổng số nợ phải thu theo sổ kế toán là hơn 69 tỷ đồng nhưng chỉ có hơn 5,5 tỷ đồng có xác nhận, đối chiếu (chiếm 7,93% tổng số nợ phải thu theo đánh giá lại). Tổng số nợ phải trả theo sổ kế toán là hơn 190 tỷ đồng nhưng chỉ có hơn 30,5 tỷ đồng đã có xác nhận, đối chiếu (chiếm 14,62% tổng số nợ phải trả theo đánh giá lại).
Ngoài ra, trong tổng số nợ phải trả thì Công ty này phải nộp vào ngân sách thành phố Hà Nội gần 13 tỷ đồng, tạm tính theo giá dự toán phần chênh lệch giữa giá bán kinh doanh và không kinh doanh của 30% diện tích dự án nhà ở phải để lại bổ sung vào quỹ nhà thành phố của Dự án 25 Láng Hạ. Tuy nhiên, đến nay do Công trình số 25 Láng Hạ vẫn chưa quyết toán được nên chưa xác định chính xác số tiền Công ty phải nộp.
Thanh tra Chính phủ xác định đây là trách nhiệm của Ủy ban Nhân dân thành phố và các cơ quan chức năng của thành phố. Từ đó, Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ yêu cầu công ty này thu hồi toàn bộ số tiền trên nộp vào ngân sách thành phố đồng thời tính toán, xác định lại giá trị của tài sản nhà cửa, vật kiến trúc của công ty chưa được kiểm kê để tính vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa theo như kết luận của Đoàn thanh tra.
Tại Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng Việt Hà, Đoàn thanh tra cũng khẳng định công ty này đã không tính đủ giá trị quyền sử dụng đất vào giá trị doanh nghiệp khi tiến hành Cổ phần hóa. Cụ thể, Công ty được giao 3.234m2 đất tại 235 Lạc Long Quân để thực hiện dự án xây dựng nhà ở để bán.
Thế nhưng năm 2005, khi cổ phần hóa, công ty đã không xác định giá trị của lô đất trên vào giá trị doanh nghiệp. Đây là việc làm không đúng theo quy định và theo tính toán của Đoàn thanh tra, phần giá trị tăng cần đưa vào giá trị doanh nghiệp là hơn 18 tỷ đồng. Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Công ty phải thu hồi số tiền trên về ngân sách.
Qua thanh tra cũng cho thấy có hai Công ty không thực hiện xử lý các khoản chi vượt quỹ phúc lợi khen thưởng trong quá trình cổ phần hóa. Trong đó, Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng và Thương mại Sóc Sơn chi quá quỹ phúc lợi khen thưởng hơn 13 triệu đồng và Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng Đô thị Hà Nội chi khen thưởng không đúng quy định hơn 374 triệu đồng.
Ngoài ra, Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng và Thương mại Sóc Sơn còn một khoản nợ khó đòi lên tới gần 208 triệu đồng nhưng lại bị loại khỏi giá trị doanh nghiệp tại thời điểm cổ phần hóa. Điều này là trái với quy định. Khi tiến hành cổ phần hóa, công ty này đã thực hiện bán cổ phần cho người lao động nghèo theo hình thức trả chậm.
Tuy nhiên, cho đến thời điểm thanh tra, Công ty vẫn còn hơn 77 triệu đồng chưa thu được từ việc bán cổ phần trả chậm. Sai sót này thuộc trách nhiệm của lãnh đạo công ty. Theo kiến nghị của Thanh tra Chính phủ, Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng và Thương mại Sóc Sơn phải phối hợp với Tổng Công ty Đầu tư và Phát triển nhà Hà Nội tính toán thu tiền mua cổ phần ưu đãi chậm trả nộp về Tổng Công ty Đầu tư và Phát triển nhà Hà Nội.
Bên cạnh đó, Đoàn thanh tra còn phát hiện nhiều sai phạm khác của doanh nghiệp như tại hồ sơ hợp đồng thuê tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp của một số doanh nghiệp cho thấy đơn vị tư vấn chỉ dựa trên sổ sách kế toán và số liệu do công ty cung cấp chứ không tham gia quá trình kiểm kê và không chịu trách nhiệm về tính pháp lý, xác thực của số liệu. Việc triển khai ký hợp đồng thuê đất đối với các doanh nghiệp cổ phần còn chậm được thực hiện.
Qua kiểm tra cho thấy hầu hết các doanh nghiệp khi chuyển sang Công ty cổ phần đều chưa ký hợp đồng thuê đất với Sở Tài nguyên Môi trường Hà Nội. Việc này đã gây khó khăn cho doanh nghiệp khi xin cấp phép xây dựng và nhiều hoạt động kinh doanh khác.
Từ kết luận thanh tra, Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội tổ chức kiểm điểm, rút kinh nghiệm trong việc tổ chức, chỉ đạo thực hiện cổ phần hóa, khắc phục những tồn tại, thiếu sót kể trên đồng thời kiểm tra, xem xét và xử lý những tồn tại đối với các doanh nghiệp được Ủy ban Nhân dân thành phố phê duyệt giá trị doanh nghiệp và phương án cổ phần hóa tại thời điểm sau ngày 10/12/2004, khi Nghị định số 187/2004/NĐ-CP có hiệu lực.
Riêng đối với những khoản nợ phải thu của doanh nghiệp do tổ chức, cá nhân trước khi cổ phần hóa chưa thanh toán dứt điểm, Ủy ban Nhân dân thành phố phải có biện pháp hỗ trợ, đôn đốc việc thu nộp để đảm bảo sự hoạt động ổn định của doanh nghiệp sau cổ phần hóa.
Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng đã có thông báo đồng ý với các nội dung trên đồng thời yêu cầu các đơn vị, cá nhân có liên quan kiểm điểm làm rõ trách nhiệm để có biện pháp xử lý, báo cáo Thủ tướng Chính phủ ngay trong quý IV năm nay./.
8 doanh nghiệp bao gồm: Công ty cổ phần Thương mại Đông Á, Công ty cổ phần Thủy Tạ thuộc Tổng Công ty Thương mại Hà Nội; Công ty cổ phần Đầu tư Thương mại và Dịch vụ Sóc Sơn, Công ty cổ phần Đầu tư và phát triển nhà Hà Nội số 22, Công ty cổ phần Đầu tư và xây dựng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng nhà số 2 Hà Nội thuộc Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà Hà Nội; Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng đô thị Hà Nội; Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng số 1 Hà Nội thuộc Tổng Công ty Đầu tư và Phát triển hạ tầng Đô thị.
Cụ thể, tại Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng số 1 Hà Nội, khi kiểm kê đã bỏ sót 1 nhà làm việc 2 tầng với diện tích gần 170m2, khu nhà làm việc của các xí nghiệp trực thuộc với diện tích khoảng hơn 280m2 và khu nhà kho có diện tích 1.000m2. Qua thanh tra sổ sách, Đoàn thanh tra còn phát hiện nhiều khoản nợ phải trả, phải thu nhưng không được đối chiếu xác nhận với các bên liên quan.
Tổng số nợ phải thu theo sổ kế toán là hơn 69 tỷ đồng nhưng chỉ có hơn 5,5 tỷ đồng có xác nhận, đối chiếu (chiếm 7,93% tổng số nợ phải thu theo đánh giá lại). Tổng số nợ phải trả theo sổ kế toán là hơn 190 tỷ đồng nhưng chỉ có hơn 30,5 tỷ đồng đã có xác nhận, đối chiếu (chiếm 14,62% tổng số nợ phải trả theo đánh giá lại).
Ngoài ra, trong tổng số nợ phải trả thì Công ty này phải nộp vào ngân sách thành phố Hà Nội gần 13 tỷ đồng, tạm tính theo giá dự toán phần chênh lệch giữa giá bán kinh doanh và không kinh doanh của 30% diện tích dự án nhà ở phải để lại bổ sung vào quỹ nhà thành phố của Dự án 25 Láng Hạ. Tuy nhiên, đến nay do Công trình số 25 Láng Hạ vẫn chưa quyết toán được nên chưa xác định chính xác số tiền Công ty phải nộp.
Thanh tra Chính phủ xác định đây là trách nhiệm của Ủy ban Nhân dân thành phố và các cơ quan chức năng của thành phố. Từ đó, Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ yêu cầu công ty này thu hồi toàn bộ số tiền trên nộp vào ngân sách thành phố đồng thời tính toán, xác định lại giá trị của tài sản nhà cửa, vật kiến trúc của công ty chưa được kiểm kê để tính vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa theo như kết luận của Đoàn thanh tra.
Tại Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng Việt Hà, Đoàn thanh tra cũng khẳng định công ty này đã không tính đủ giá trị quyền sử dụng đất vào giá trị doanh nghiệp khi tiến hành Cổ phần hóa. Cụ thể, Công ty được giao 3.234m2 đất tại 235 Lạc Long Quân để thực hiện dự án xây dựng nhà ở để bán.
Thế nhưng năm 2005, khi cổ phần hóa, công ty đã không xác định giá trị của lô đất trên vào giá trị doanh nghiệp. Đây là việc làm không đúng theo quy định và theo tính toán của Đoàn thanh tra, phần giá trị tăng cần đưa vào giá trị doanh nghiệp là hơn 18 tỷ đồng. Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Công ty phải thu hồi số tiền trên về ngân sách.
Qua thanh tra cũng cho thấy có hai Công ty không thực hiện xử lý các khoản chi vượt quỹ phúc lợi khen thưởng trong quá trình cổ phần hóa. Trong đó, Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng và Thương mại Sóc Sơn chi quá quỹ phúc lợi khen thưởng hơn 13 triệu đồng và Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng Đô thị Hà Nội chi khen thưởng không đúng quy định hơn 374 triệu đồng.
Ngoài ra, Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng và Thương mại Sóc Sơn còn một khoản nợ khó đòi lên tới gần 208 triệu đồng nhưng lại bị loại khỏi giá trị doanh nghiệp tại thời điểm cổ phần hóa. Điều này là trái với quy định. Khi tiến hành cổ phần hóa, công ty này đã thực hiện bán cổ phần cho người lao động nghèo theo hình thức trả chậm.
Tuy nhiên, cho đến thời điểm thanh tra, Công ty vẫn còn hơn 77 triệu đồng chưa thu được từ việc bán cổ phần trả chậm. Sai sót này thuộc trách nhiệm của lãnh đạo công ty. Theo kiến nghị của Thanh tra Chính phủ, Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng và Thương mại Sóc Sơn phải phối hợp với Tổng Công ty Đầu tư và Phát triển nhà Hà Nội tính toán thu tiền mua cổ phần ưu đãi chậm trả nộp về Tổng Công ty Đầu tư và Phát triển nhà Hà Nội.
Bên cạnh đó, Đoàn thanh tra còn phát hiện nhiều sai phạm khác của doanh nghiệp như tại hồ sơ hợp đồng thuê tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp của một số doanh nghiệp cho thấy đơn vị tư vấn chỉ dựa trên sổ sách kế toán và số liệu do công ty cung cấp chứ không tham gia quá trình kiểm kê và không chịu trách nhiệm về tính pháp lý, xác thực của số liệu. Việc triển khai ký hợp đồng thuê đất đối với các doanh nghiệp cổ phần còn chậm được thực hiện.
Qua kiểm tra cho thấy hầu hết các doanh nghiệp khi chuyển sang Công ty cổ phần đều chưa ký hợp đồng thuê đất với Sở Tài nguyên Môi trường Hà Nội. Việc này đã gây khó khăn cho doanh nghiệp khi xin cấp phép xây dựng và nhiều hoạt động kinh doanh khác.
Từ kết luận thanh tra, Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội tổ chức kiểm điểm, rút kinh nghiệm trong việc tổ chức, chỉ đạo thực hiện cổ phần hóa, khắc phục những tồn tại, thiếu sót kể trên đồng thời kiểm tra, xem xét và xử lý những tồn tại đối với các doanh nghiệp được Ủy ban Nhân dân thành phố phê duyệt giá trị doanh nghiệp và phương án cổ phần hóa tại thời điểm sau ngày 10/12/2004, khi Nghị định số 187/2004/NĐ-CP có hiệu lực.
Riêng đối với những khoản nợ phải thu của doanh nghiệp do tổ chức, cá nhân trước khi cổ phần hóa chưa thanh toán dứt điểm, Ủy ban Nhân dân thành phố phải có biện pháp hỗ trợ, đôn đốc việc thu nộp để đảm bảo sự hoạt động ổn định của doanh nghiệp sau cổ phần hóa.
Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng đã có thông báo đồng ý với các nội dung trên đồng thời yêu cầu các đơn vị, cá nhân có liên quan kiểm điểm làm rõ trách nhiệm để có biện pháp xử lý, báo cáo Thủ tướng Chính phủ ngay trong quý IV năm nay./.
(TTXVN/Vietnam+)