Ngày 26/10, Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế thu nhập cá nhân; Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính-Ngân sách Quốc hội Phùng Quốc Hiển trình bày báo cáo thẩm tra dự án này.
Theo tờ trình, dự thảo Luật thuế thu nhập cá nhân quy định nâng mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế từ 4 triệu đồng/tháng lên mức 9 triệu đồng/tháng; mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc từ 1,6 triệu đồng/tháng lên mức 3,6 triệu đồng/tháng. Đồng thời bổ sung quy định khi giá thị trường biến động trên 20% thì Chính phủ trình Ủy ban thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh.
Ủy ban Tài chính-Ngân sách Quốc hội cho biết sau hơn ba năm thực hiện Luật thuế thu nhập cá nhân, cùng với quá trình vận hành, biến động của tình hình kinh tế-xã hội, một số quy định của Luật đã bộc lộ hạn chế là không còn phù hợp với tình hình mới, nhất là mức động viên từ thu nhập của người dân, chưa bao quát hết những vấn đề phát sinh trên thực tế, một số quy định về thủ tục chưa tạo thuận lợi cho người nộp thuế.
Vì vậy, Ủy ban Tài chính-Ngân sách tán thành về sự cần thiết sửa đổi Luật nhằm kịp thời khắc phục hạn chế, xác lập khuôn khổ pháp lý hoàn chỉnh, đồng bộ, tạo thuận lợi cho quá trình thực thi.
Theo Ủy ban Tài chính-Ngân sách, đa số ý kiến trong Ủy ban tán thành với mức giảm trừ gia cảnh như quy định của Dự thảo luật nhằm bảo đảm phù hợp hơn với diễn biến chỉ số CPI và sức mua của tiền đồng; đáp ứng tốc độ tăng trưởng GDP đến năm 2014 và những năm tiếp theo; giảm tỷ lệ động viên thuế, phí trên GDP; tăng cường nguồn lực cho chi phí ngày một cao đối với y tế, giáo dục, văn hóa; góp phần kích cầu, khuyến khích tiêu dùng; thực hiện chính sách nuôi dưỡng nguồn thu.
Tuy nhiên, việc nâng mức giảm trừ gia cảnh lên như quy định trong Dự thảo luật sẽ dẫn đến một số hệ quả như việc nâng mức giảm trừ gia cảnh sẽ làm thay đổi mục tiêu ban đầu của Luật thuế thu nhập cá nhân đã được Quốc hội khóa XII thông qua là “ số người nộp thuế từng bước được tăng lên, ngày càng nhiều người có thu nhập từ mức trung bình trở lên trong xã hội có cơ hội làm quen dần với sắc thuế này và thực hiện nghĩa vụ của mình đối với đất nước, góp phần ổn định nguồn thu ngân sách nhà nước."
Theo Tờ trình số 244/TTr-CP ngày 22/9/2012 của Chính phủ, cả nước hiện chỉ có khoảng 3,87 triệu người phải nộp thuế thu nhập cá nhân (chỉ chiếm 4,4% dân số cả nước). Nếu nay sửa đổi Luật theo hướng nâng mức giảm trừ gia cảnh như trong Dự thảo luật thì dẫn đến thu hẹp đối tượng phải nộp thuế, chỉ còn khoảng 1 triệu người, giảm quá lớn so với hiện nay và chiếm tỷ lệ thấp so với tổng số người có thu nhập.
Tương tự như vậy, số lượng hộ kinh doanh cá thể thuộc diện nộp thuế thu nhập cá nhân cũng giảm khá lớn; không duy trì và phát huy kết quả đạt được trong quá trình thực thi Luật thời gian qua.
Thứ hai, việc nâng mức giảm trừ gia cảnh sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới nguồn thu ngân sách nhà nước (năm 2013 giảm thu ngân sách nhà nước khoảng 5.200 tỷ đồng; năm 2014 giảm thu khoảng 13.350 tỷ đồng), sẽ làm giảm nguồn lực để bảo đảm thực hiện các nhiệm vụ chi của ngân sách.
Về quy định điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh khi giá cả biến động, dự thảo luật quy định t rường hợp giá thị trường biến động trên 20% so với thời điểm Luật có hiệu lực hoặc thời điểm điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh gần nhất thì Chính phủ trình Ủy ban thừờng vụ điều chỉnh phù hợp với biến động giá cả.
Các ý kiến của Ủy ban Tài chính-Ngân sách tán thành với quy định của Dự thảo luật về việc giao Ủy ban thường vụ quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh nhằm bảo đảm phù hợp về thẩm quyền quyết định chính sách thuế theo đúng quy định của Luật tổ chức Quốc hội song vẫn đáp ứng yêu cầu linh hoạt trong xử lý các tình huống bất thường.
Về thu nhập chịu thuế và thu nhập không chịu thuế, Ủy ban Tài chính-Ngân sách cho rằng, cần thiết phải thu thuế đối với thu nhập từ đầu tư chứng khoán vì về nguyên tắc, có thu nhập từ đầu tư thì phải thực hiện nghĩa vụ thuế bình đẳng như mọi khoản thu nhập khác song việc nộp thuế thu nhập cá nhân từ đầu tư chứng khoán phải đúng bản chất là có thu nhập mới tính thuế.
Đối với thời điểm Luật có hiệu lực thi hành, đa số ý kiến tán thành với đề xuất của Chính phủ về thời điểm có hiệu lực thi hành của Luật (từ 01/07/2013) nhằm bảo đảm thời gian cần thiết để Chính phủ triển khai xây dựng, ban hành văn bản hướng dẫn thi hành Luật.
Có ý kiến đề nghị thời điểm có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2013 nhằm bảo đảm các quy định của Luật sớm đi vào cuộc sống, Tuy nhiên, theo phương án này thì số thu ngân sách nhà nước năm 2013 sẽ giảm thêm khoảng 6.000 tỷ so với phương án áp dụng Luật từ 1/7/2013./.
Theo tờ trình, dự thảo Luật thuế thu nhập cá nhân quy định nâng mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế từ 4 triệu đồng/tháng lên mức 9 triệu đồng/tháng; mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc từ 1,6 triệu đồng/tháng lên mức 3,6 triệu đồng/tháng. Đồng thời bổ sung quy định khi giá thị trường biến động trên 20% thì Chính phủ trình Ủy ban thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh.
Ủy ban Tài chính-Ngân sách Quốc hội cho biết sau hơn ba năm thực hiện Luật thuế thu nhập cá nhân, cùng với quá trình vận hành, biến động của tình hình kinh tế-xã hội, một số quy định của Luật đã bộc lộ hạn chế là không còn phù hợp với tình hình mới, nhất là mức động viên từ thu nhập của người dân, chưa bao quát hết những vấn đề phát sinh trên thực tế, một số quy định về thủ tục chưa tạo thuận lợi cho người nộp thuế.
Vì vậy, Ủy ban Tài chính-Ngân sách tán thành về sự cần thiết sửa đổi Luật nhằm kịp thời khắc phục hạn chế, xác lập khuôn khổ pháp lý hoàn chỉnh, đồng bộ, tạo thuận lợi cho quá trình thực thi.
Theo Ủy ban Tài chính-Ngân sách, đa số ý kiến trong Ủy ban tán thành với mức giảm trừ gia cảnh như quy định của Dự thảo luật nhằm bảo đảm phù hợp hơn với diễn biến chỉ số CPI và sức mua của tiền đồng; đáp ứng tốc độ tăng trưởng GDP đến năm 2014 và những năm tiếp theo; giảm tỷ lệ động viên thuế, phí trên GDP; tăng cường nguồn lực cho chi phí ngày một cao đối với y tế, giáo dục, văn hóa; góp phần kích cầu, khuyến khích tiêu dùng; thực hiện chính sách nuôi dưỡng nguồn thu.
Tuy nhiên, việc nâng mức giảm trừ gia cảnh lên như quy định trong Dự thảo luật sẽ dẫn đến một số hệ quả như việc nâng mức giảm trừ gia cảnh sẽ làm thay đổi mục tiêu ban đầu của Luật thuế thu nhập cá nhân đã được Quốc hội khóa XII thông qua là “ số người nộp thuế từng bước được tăng lên, ngày càng nhiều người có thu nhập từ mức trung bình trở lên trong xã hội có cơ hội làm quen dần với sắc thuế này và thực hiện nghĩa vụ của mình đối với đất nước, góp phần ổn định nguồn thu ngân sách nhà nước."
Theo Tờ trình số 244/TTr-CP ngày 22/9/2012 của Chính phủ, cả nước hiện chỉ có khoảng 3,87 triệu người phải nộp thuế thu nhập cá nhân (chỉ chiếm 4,4% dân số cả nước). Nếu nay sửa đổi Luật theo hướng nâng mức giảm trừ gia cảnh như trong Dự thảo luật thì dẫn đến thu hẹp đối tượng phải nộp thuế, chỉ còn khoảng 1 triệu người, giảm quá lớn so với hiện nay và chiếm tỷ lệ thấp so với tổng số người có thu nhập.
Tương tự như vậy, số lượng hộ kinh doanh cá thể thuộc diện nộp thuế thu nhập cá nhân cũng giảm khá lớn; không duy trì và phát huy kết quả đạt được trong quá trình thực thi Luật thời gian qua.
Thứ hai, việc nâng mức giảm trừ gia cảnh sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới nguồn thu ngân sách nhà nước (năm 2013 giảm thu ngân sách nhà nước khoảng 5.200 tỷ đồng; năm 2014 giảm thu khoảng 13.350 tỷ đồng), sẽ làm giảm nguồn lực để bảo đảm thực hiện các nhiệm vụ chi của ngân sách.
Về quy định điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh khi giá cả biến động, dự thảo luật quy định t rường hợp giá thị trường biến động trên 20% so với thời điểm Luật có hiệu lực hoặc thời điểm điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh gần nhất thì Chính phủ trình Ủy ban thừờng vụ điều chỉnh phù hợp với biến động giá cả.
Các ý kiến của Ủy ban Tài chính-Ngân sách tán thành với quy định của Dự thảo luật về việc giao Ủy ban thường vụ quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh nhằm bảo đảm phù hợp về thẩm quyền quyết định chính sách thuế theo đúng quy định của Luật tổ chức Quốc hội song vẫn đáp ứng yêu cầu linh hoạt trong xử lý các tình huống bất thường.
Về thu nhập chịu thuế và thu nhập không chịu thuế, Ủy ban Tài chính-Ngân sách cho rằng, cần thiết phải thu thuế đối với thu nhập từ đầu tư chứng khoán vì về nguyên tắc, có thu nhập từ đầu tư thì phải thực hiện nghĩa vụ thuế bình đẳng như mọi khoản thu nhập khác song việc nộp thuế thu nhập cá nhân từ đầu tư chứng khoán phải đúng bản chất là có thu nhập mới tính thuế.
Đối với thời điểm Luật có hiệu lực thi hành, đa số ý kiến tán thành với đề xuất của Chính phủ về thời điểm có hiệu lực thi hành của Luật (từ 01/07/2013) nhằm bảo đảm thời gian cần thiết để Chính phủ triển khai xây dựng, ban hành văn bản hướng dẫn thi hành Luật.
Có ý kiến đề nghị thời điểm có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2013 nhằm bảo đảm các quy định của Luật sớm đi vào cuộc sống, Tuy nhiên, theo phương án này thì số thu ngân sách nhà nước năm 2013 sẽ giảm thêm khoảng 6.000 tỷ so với phương án áp dụng Luật từ 1/7/2013./.
Đỗ Thảo Nguyên (TTXVN)